Afyonkarahisar’ın tarihteki adı Karahisȃr-ı Sȃhib’dir.
Karahisar adı, şehrin ortasında yükselen koyu renkli volkanik kayaların renginden ve üstünde bulunan
hisardan gelmektedir. Sȃhib adı ise Anadolu Selçukluları’nın son devirlerinde yaşayan ve Moğol
istilası sırasında buraya gelen Sahip Ata Fahrettin Ali’nin unvanından gelir. Bugün kullanılan Afyon
adı, bölgede eskiden beri çok büyük alanda üretilen haşhaş ekimine dayanmaktadır.
Afyonkarhisar’ın tarihi MÖ 3000 yılına kadar uzanmaktadır. MÖ 2000’in ilk dönemlerinde Hattiler’in
egemenliğindeki kent, MÖ 2000 yılının ortalarında Hittiler’in hakimiyetine geçmiştir. Hitit Devleti
yıkılınca, MÖ 1000 yıllarında bu kez Frigler’in egemenliğine girmiştir. Frigler döneminde kalenin
iöine “Akronium” adı verilmiş, bu isim daha sonra şehir için de kullanılmaya başlanmıştır. MÖ 6.
Yüzyılın sonlarına doğru kenti Persler ele geçirmiştir. Ancak Pers egemenliği de, MÖ 333 yılında
Makedon Kralı III. Aleksandros’la yapılan İssos Savaşı’nda alınan yenilgiyle bitmiştir. MÖ 30
yıllarından itibaren yerleşimin de içinde olduğu bölge, bu kez Roma İmparatorluğu’nun hakimiyetine
geçmiştir.
Romalılar döneminde, kent “Akroenos” adını almıştır. Roma İmparatorluğu, MS 395 yılında bölününce,
kent Bizans İmparatorluğu topraklarında kalmış ve bu kez “Akronion” adını almıştır. 12. Yüzyıl
sonlarına doğru da, Türk egemenliği altına girmiştir. 1275 yılında Afyonkarahisar’ın başkent olduğu
Sȃhib Ataoğulları Beyliği kurulmuş, 1341 yılında Germiyanoğulları Beyliği topraklarına katılmış ve
1390’da Osmanlı egemenliğine geçmiştir. 1402 Ankara Savaşı sonucunda yenilen Germiyanoğulları’nın
eline geçse de, 2. Yakup Bey’in vasiyeti üzerine 1429’da yeniden Osmanlı Egemenliğine katılmıştır.
Osmanlı Döneminde, önceleri “Karahisar-ı Devle”, “Karahisar” ve “Karahisar-ı Sȃhib” adıyla sancak
merkezi olarak anılan kent, 1684 yılındaki belgelerde “Afyonkarahisar” adıyla anılmaya başlamıştır.
1833’te Kavalalı İbrahim Paşa tarafından da ele geçirilen kent, aynı yıl tekrar Osmanlı egemenliğine
geçmiştir.
Başkomutanlık Meydan Savaşı, Afyonkarahisar’da yapılmıştır. Büyük Taarruz’dan bir gün sonra 27
Ağustos 1922 günü, Türk orduları Afyonakarhisar’a girmiş, bundan sonra Başkomutanlık ve Garp Cephesi
Karargahı Afyonkarahisar’a taşınmış ve şehir karargah olarak kullanılmıştır. Atatürk, 28 Ağustos
1922 günü Afyonkarahisar’daki karargahına gelmiş, büyük zafere kadar çalışmalarını buradan idare
etmiştir.